Doroczna Konferencja EAEA 2023: Do zmiany na rzecz bardziej ekologicznej przyszłości potrzebne są aktywizm, empatia i wyobraźnia.

Zapraszamy do zapoznania się z polskim tłumaczeniem artykułu podsumowującego czerwcową konferencję EAEA Annual Conference 2023: Activism, empathy, and imagination are needed to make the change for a greener future, w której uczestniczyła reprezentantka zarządu sTOP, Anna Skocz.

—————–

W jaki sposób uczenie się i edukacja dorosłych mogą przyczynić się do zrównoważonego stylu życia i zielonej transformacji naszych społeczeństw? Doroczna Konferencja EAEA zgromadziła rekordową liczbę uczestników zainteresowanych tą tematyką.

Zgromadzenie Ogólne i Doroczna Konferencja EAEA odbyły się w Zagrzebiu w dniach 6-7 czerwca, gromadząc 120 uczestników z 26 krajów. Zainteresowanie wydarzeniami pokazało, że zielona transformacja jest bardzo istotnym tematem w dziedzinie uczenia się i edukacji osób dorosłych.

„Czy przestawiamy meble na Titanicu?”

Otwierając doroczną konferencję, Ivan Ivanković z miasta Zagrzeb opisał pilną potrzebę pracy na rzecz bardziej ekologicznego społeczeństwa: „Jesteśmy na strumieniowym torze rolkowym, zjeżdżamy w dół i jednocześnie układamy tor przed nami”. Ivanković powiedział, że miasto Zagrzeb pracuje w wielu obszarach, aby przyspieszyć zieloną transformację.

W swoim głównym wystąpieniu prof. Arjen Wals z Uniwersytetu Wageningen przedstawił wiele prowokujących perspektyw na temat zielonej transformacji. „Nie powinniśmy optymalizować niesprawnego systemu. Zajmujemy się przestawianiem mebli na Titanicu, czy zmieniamy kurs statku?” pytał Wals.

„Jesteśmy dobrzy w wyznaczaniu granic, ale powinniśmy szukać połączeń” Arjen Wals (fot. EAEA)

„Istnieje wiele mitów na temat klimatu, które dezorientują ludzi. To również duże wyzwanie dla edukatorów” – powiedział Wals, krytykując wideofilię i wzywając do bardziej krytycznego korzystania z mediów. Według Walsa toniemy w informacjach, ale jesteśmy głodni mądrości. Ludzie szukają prostych odpowiedzi na złożone problemy. Trudno jednak szukać odpowiedzi, gdy jesteśmy ciągle rozkojarzeni. Wals zasugerował, że edukacja musi stać się bardziej odpowiedzialna i responsywna:

„Jesteśmy bardzo dobrzy w wyznaczaniu granic, ale powinniśmy szukać powiązań. Wielu młodych ludzi próbuje zrozumieć świat i go kwestionuje. W jaki sposób edukacja może stać się na to bardziej wrażliwa, bardziej pomysłowa?” zapytał Wals.

Wals wezwał także do nowych form uczenia się i edukacji dorosłych, w tym uczenia się transformacyjnego, transgresywnego i transdyscyplinarnego. Zaproponował, by wspierać pedagogikę nadziei i zbliżać do siebie różnych aktorów i pokolenia.

„Nie powinniśmy zapominać o edukacji osób w średnim wieku, które mogą mieć ogromny ślad ekologiczny”.

„Wszystko zaczyna się od zmiany paradygmatu relacji z naturą”

Podczas dyskusji przy okrągłym stole na temat zielonej transformacji jako kwestii stosowanych polityk prelegenci nalegali, aby edukatorzy osób dorosłych i badacze wspierali osoby uczące się w rozumieniu środowiska naturalnego i swojego z nim związku.

„Mogliśmy się zmienić w przeszłości, więc możemy to zrobić również teraz” – powiedział Eava Furman z Fińskiej Narodowej Komisji ds. Zrównoważonego Rozwoju. „Musimy podkreślić, w jaki sposób dobrobyt planety i dobrobyt ludzi są ze sobą powiązane, i przekazać, że zmiana jest możliwa. Wszystko zaczyna się od zmiany paradygmatu relacji z naturą”.

Nevenka Bogataj (fot. EAEA)

Eeva Furman i Tihomir Žiljak (fot. EAEA)

Według Furman najbardziej potrzebne zielone umiejętności to otwarty umysł i wyobraźnia. Nevenka Bogataj ze Słoweńskiego Instytutu Kształcenia Dorosłych zwróciła również uwagę, że zielone umiejętności muszą mieć charakter lokalny i dedykowany miejscu.

Tihomir Ziljak z Open University Zagreb podkreślił potrzebę wzmocnienia oddolnego podejścia do zagadnień środowiskowych, zaczynając od lokalnych problemów i potrzeb osób uczących się. Twierdzi, że naukowcy mogą być również aktywistami:

„Próbuję połączyć siłę nauki z aktywizmem” – powiedział Žiljak. „Dobry naukowiec powinien być także zapalonym aktywistą!”

Wspólne zainteresowania stworzą motywację i zmianę

Druga dyskusja przy okrągłym stole koncentrowała się na głosach osób uczących się w zakresie zielonej transformacji. Paneliści, Maria Hourigan i Margaret Browning z Irlandii, Stelios Zografidis z Grecji i Klara Pawić z Chorwacji wzięli udział w dyskusji i podzielili się swoimi doświadczeniami na temat tworzenia przestrzeni, w której ludzie w społeczności mogą się spotykać.

„Musimy ufać ludziom, którzy spotykają się w pozornie drugorzędnych interesach, ponieważ wspólnie te cząstkowe interesy stworzą motywację i zmiany” – powiedziała Maria Hourigan z sieci Roscommon Women’s.

„Nie potrzebujemy wiele, ale potrzebujemy polityk, które pozwolą nam wpływać na to, jak ewoluują nasze dzielnice, miasta i jak wzrastają nasi ludzie” – powiedział Stelios Zografidis, który jest częścią grupy „Zmieńmy to” w ASTO. Celem grupy jest dokonanie małych, ale ważnych zmian w mieście Patras z naciskiem na zrównoważony rozwój.

Kluczowe znaczenie ma również kreatywność. 

„Chcieliśmy nadać priorytet wykorzystaniu naturalnych i nadających się do recyklingu materiałów w produktach codziennego użytku, których wszyscy używamy. By to osiągnąć, musieliśmy je stworzyć” – powiedziała Maria Hourigan, podając przykład tworzenia zrównoważonych kosmetyków.

Warsztaty na temat budowania zielonego partnerstwa z Ester Hakobyan i Davide Muraro (fot. EAEA)

Warsztaty na temat zielonej transformacji i procesów demokratycznych ze Stefanem Grasgruber-Kerlem i Katariną Stekić (fot. EAEA)

Uczenie się dorosłych powinno sprzyjać aktywizmowi i dialogowi

Podczas jednego z równoległych warsztatów omówiono, w jaki sposób uczenie się dorosłych może stworzyć przestrzeń do aktywnego dialogu i przeciwdziałać dezinformacji na temat zielonej transformacji. Facylitatorzy Stefan Grasgruber-Kerl i Katarina Stekić zaprosili osoby uczestniczące do zastanowienia się nad najlepszymi procesami komunikacji i podzielenia się metodologiami, które wypróbowali w celu zaangażowania politycznego.

„Musimy angażować ludzi poprzez otwartą i partycypacyjną dyskusję, a nie wykłady, aby promować poczucie chwili, tworząc relacje”, zasugerował John Evers, którzy uczestniczyli w warsztatach.

Inne równoległe warsztaty dotyczyły budowania partnerstw ekologicznych, włączania zielonych umiejętności i możliwości środowiskowych do kursów kształcenia dorosłych oraz tego, w jaki sposób uczenie się dorosłych może zapewnić przestrzeń dla aktywizmu politycznego w walce z kryzysem klimatycznym.

Budowanie strategicznego podejścia (fot. EAEA)

Strategia zielonej transformacji wymaga czasu

Dwie rundy dyskusyjne w formie World Cafe zaangażowały osoby uczestniczące do dyskusji na temat tego, w jaki sposób uczenie się dorosłych może lepiej wspierać społeczności w zielonej transformacji i jak zbudować bardziej strategiczne podejście.

W World Cafe dotyczącej zielonych społeczności zasugerowano, że idealna ucząca się społeczność jest zielona, ​​możliwa do przenoszenia wzorców, ale krucha. Musimy szanować różnorodność i promować wiele źródeł i sposobów uczenia się. Poprzez różne wizualizacje, osoby uczestniczące zastanawiały się nad drogą, która prowadzi od przeszkód do zrozumienia, a w końcu do zmiany i ewolucji.

Uczestnicy World Cafe poświęconej strategiom zwrócili uwagę na brak jasnej wizji jak mogłaby wyglądać polityka zrównoważonego uczenia się i edukowania osób dorosłych. Dodatkowo tworzenie strategii zielonej transformacji zajmuje dużo czasu, a czasami szybko się załamuje, gdy zmienia się otoczenie polityczne. Solidne strategie muszą obejmować społeczności uczące się, dostawców usług edukacyjnych, uczniów, edukatorów i wszystkich innych interesariuszy.

Często występują niespójności między planami, możliwościami organizacji i efektami. Nawet wtedy, gdy pojawiają się świetne pomysły, a wdrażanie działa dobrze, brakuje monitoringu i dbania o jakość.

Gustav Fridolin, Anna Roditi, Nevenka Bogataj i Gina Ebner podczas dyskusji panelowej (fot. EAEA)

Zastąp kulturę strachu pedagogiką nadziei

W ostatniej dyskusji panelowej, Anna Roditi z ASTO w Grecji podzieliła się swoją historią zbiorowego działania i rozwijającego się ekosystemu:

„Kiedy rozpoczęliśmy bezpłatne sadzenie roślin w naszych dzielnicach, z początku widzieliśmy przede wszystkim kradzieże roślin. Nieco później, ludzie zaczęli je przesadzać i podlewać. Nasz ekosystem rośnie, a ludzie decydują się być jego częścią”.

Jak możemy sprawić, by małe zielone inicjatywy były większe? Członek Zarządu EAEA, Gustaw Fridolin pytał panelistów:

„Możemy wysunąć ich na pierwszy plan i pomnożyć przez edukatorów i uczniów. Możemy również użyć ich przez pokazanie drogi, nawigowanie przez złożoność” – zasugerowała Gina Ebner z EAEA.

Powinniśmy angażować się w działania zbiorowe i zastąpić kulturę strachu pedagogiką nadziei – podsumowali paneliści. Jeden z głównych wniosków płynących z konferencji głosił, że aby dokonać zmiany w kierunku ekologicznej przyszłości, potrzebujemy aktywizmu, empatii i wyobraźni.

Doroczna Konferencja EAEA na temat uczenia się dorosłych i zielonej transformacji była oficjalnym wydarzeniem partnerskim EU Green Week 2023.
Gospodarzem corocznych wydarzeń był członek EAEA, Instytut Edukacji Dorosłych Dante z Rijeki. W 2024 roku wydarzenia odbędą się w Helsinkach w Finlandii.

Tekst: Sari Pohjola
Zdjęcia:EAEA
Tłumaczenie na język polski: Anna Skocz